Donderdagavond praat Alphense gemeenteraad over actuele politieke ontwikkelingen
GEMEENTE ALPHEN AAN DEN RIJN – Gemeente Alphen aan den Rijn heeft een flink aantal uitdagingen. Het rommelt in de politieke partijen, er is geen meerderheidscoalitie meer, er is een wethouder te weinig, er zijn hoge ambtenaren weg en er zijn tientallen miljoenen tekort.
Op de agenda van de Alphense gemeenteraadsvergadering van donderdag 17 april staat één bespreking. Dat is dan ook meteen een forse kluif. Het gaat namelijk om de actuele politieke ontwikkelingen. Op een rijtje zijn de gespreksonderwerpen van het college van burgemeester en wethouders (B&W) en de politieke partijen:
- Wat is er in de afgelopen weken gebeurd
- Waar staan we nu
- Hoe wordt er gezorgd dat de gemeente stabiel wordt bestuurd
- Hoe staat de ambtelijke organisatie ervoor
Het belang van deze bespreking zit onder meer ook in de slechte financiële situatie van Alphen aan den Rijn. Dit is omdat elke gemeente dit jaar een enorme bezuiniging moet doorvoeren, maar Alphen aan den Rijn heeft nu ook last van ‘gerommel achter de schermen’. Dat maakt het er zeker niet eenvoudiger op om de ‘financiële storm’ te doorstaan.
Politiek
De Alphense politiek heeft het afgelopen jaar een aantal nieuwe snipperpartijen zien ontstaan. Verschillende raadsleden zijn bij ‘hun’ partij vertrokken en voor zichzelf begonnen. Kort door de bocht kan dat omdat raadszetels naar gekozen volksvertegenwoordigers gaan en niet naar politieke partijen.
Het afgelopen jaar is Peter Versteeg zijn eigen partij ONS Alphen begonnen. Later dat jaar heeft Robin van Heusden zich bij hem aangesloten. Beiden komen uit de fractie van Nieuw Elan. Nico de Jong is van RGL via een eigen partij naar Nieuw Elan gegaan.
Ginet Groep en Erik van Kampen zijn bij de SP vertrokken en hebben hun zetels meegenomen. Daarom is de SP niet meer vertegenwoordigd in de gemeenteraad. Groep en Van Kampen zijn nu gemeenteraadsleden van hun eigen lokale partij Alphen voor Elkaar.
De fractie van de VVD is haar fractievoorzitter verloren. Elise de Veth is uit de politiek gegaan. Onlangs is de fractie onder leiding van Vanessa Scholtens uit de coalitie gestapt en de VVD zit nu in de oppositiebankjes.
Gevallen coalitie
De coalitie van Nieuw Elan, VVD, CDA en D66 is onlangs gevallen. De gemeenteraadsfractie van de VVD is uit de coalitie gestapt na een tijd van onvrede. De druppel voor de fractie was een beschamende vertoning rond een motie over arbeidsmigranten. Als gevolg van het opstappen van de fractie heeft de VVD-wethouder, Anouk Noordermeer, haar ontslag ingediend bij waarnemend burgemeester Peter Rehwinkel. Noordermeer lag al zwaar onder vuur binnen B&W door de strubbelingen in de jeugdzorg.
De minderheidscoalitie in de raad bestaat nu uit Nieuw Elan, CDA en D66 met ‘slechts’ zestien zetels. Voor een meerderheid zijn minimaal twintig zetels nodig. Een oplossing kan zijn dat de enige grote oppositiepartij, GroenLinks, zich bij de coalitie aansluit. Een andere oplossing is een gedoogconstructie met GroenLinks en/of meerdere kleine partijen. Eventueel kunnen ook meerderheden per onderwerp worden gezocht. Het coalitieprogramma kan in ieder geval niet zondermeer worden uitgevoerd. Gemeenteraden worden eens per vier jaar gekozen, tussentijdse verkiezingen kunnen niet.
Ambtelijke organisatie
Er wordt al een paar jaar gesproken over bezuinigingen op de personeelskosten van de gemeente. Dit lukt telkens niet. Door allerlei wisselingen in de top, onder meer het vertrek van de gemeentesecretaris en de directeur sociaal domein, zijn hier veel extra kosten. De inhuur van externe krachten rijst de pan uit, oorzaken zijn krapte op de arbeidsmarkt in combinatie met ontbreken van bepaalde deskundigheid. Wethouder van financiën, Gert van der Ham, werd eind vorig jaar overvallen door een tekort van 9 miljoen euro op personeelskosten.
De raad heeft ondertussen gevraagd om kritisch te kijken naar de eigen organisatiestructuur en om de uitkomsten met de raad te delen. Hierover wordt de gemeenteraad bijgepraat.
Bezuinigingsoperatie
De grote uitdaging die er nu ligt, is het razendsnel op orde krijgen van politiek, bestuur en ambtelijke organisatie. Dat moet om de enorme bezuinigingen die op de gemeente afkomen enigszins te kunnen behappen. Een paar voorbeelden van grote kostenposten:
- Personeelskosten (overschrijding van minimaal 9 miljoen euro)
- Jeugdzorg (overschrijding van ongeveer 4 miljoen euro)
- Renovatie gemeentehuis (overschrijding van bijna 6 miljoen euro)
- Aanpassing klimaatinstallatie gemeentehuis (kosten ongeveer 12 miljoen euro)
Deze kostenposten komen bovenop het bestaande gat veroorzaakt door het wegvallen van een deel van de inkomsten uit het Gemeentefonds. Dit fonds ‘betaalt’ alle gemeenten voor het uitvoeren van haar taken. De enige andere inkomstenbron is lokale belastingen.