Hij loopt dwars door onze regio en is geliefd en gehaat: de Staande Mastroute
GEMEENTE ALPHEN AAN DEN RIJN - Vele schepen, zowel beroeps- als recreatievaart, maken dagelijks gebruik van de wateren die door de gemeente Alphen aan den Rijn lopen. De wateren zijn onderdeel van de zogenoemde Staande Mastroute, een doorgaande vaarroute die via Breskens, via Amsterdam en het IJsselmeer tot Delfzijl loopt. Geschikt voor zeil- en motorboten met een masthoogte of een opbouw van meer dan zes meter. Door deze populaire vaarroute is het dan ook van belang dat de brugbediening goed gebeurt.
De Staande Mastroute is vooral populair bij de recreanten gedurende de maanden mei, juni, juli en augustus. In de winter zijn het juist de beroepsschepen die de vaarroute domineren. Dit maakt dat op jaarbasis ongeveer 22.000 schepen de route afleggen. ‘Recreanten zijn vaak minder ervaren dan beroepsschippers’, aldus Rolf van Oosten, teamleider van de brugbedieningscentra Steekterpoort en Julianasluis. ‘Wanneer in de zomermaanden de beroepsvaart drie weken wegvalt door de vakantie, is het extra fijn. Dan is de mix van beroepsschippers en recreanten namelijk minder, waardoor het voor ons iets makkelijker wordt.’
De bruggen in de provincie Zuid-Holland worden tegenwoordig op afstand bediend, waardoor in de hele provincie maar vier bedieningscentrales te vinden zijn. De bruggen in de gemeente Alphen aan den Rijn worden bediend vanuit de bedieningscentrale Steekterpoort, naast de Alphense hefbrug. Het proces van de brugbediening is ingewikkelder dan vaak wordt gedacht. ‘We zijn constant bezig met waar we de winst kunnen halen’, zegt Van Oosten. ‘Aan ons de uitdaging om te proberen de overlast voor schippers en weggebruikers zo min mogelijk te maken.’
Op situatie inspelen
‘Wat we eigenlijk altijd doen, is dat we de recreatievaart laten wachten als er beroepsvaart in de buurt is’, legt Van Oosten uit. ‘Zo hoeven we niet al te vaak onnodig te openen. Bruggen zijn echter wel oorzaak voor drukke momenten. We hopen dat recreanten ook zien dat het soms handiger is om even te wachten, zodat je met meerdere schepen tegelijkertijd gebruik kunt maken van de brugopening.’
Een vervelend stuk op de route is de versmalling bij de hefbrug van Boskoop. ‘Hier is de doorgang ongeveer achttien meter breed, terwijl een containerschip al gauw tien meter de breedte in gaat. Hierbij moet je dus niet hopen op tegenliggers’, vertelt Van Oosten. ‘Gelukkig geldt er meldingsplicht en wanneer een containerschip meldt dat ze bij de versmalling is, geven wij groen licht of niet. Deze versmalling vereist in zulke situaties ook van ons dat wij recreanten tegenhouden.’
Het gaat ook eigenlijk nooit fout
– Rolf van Oosten
‘In zulke situaties is het voor ons makkelijker puzzelen dankzij het scheepvaartvolgsysteem, waarop we alle schepen kunnen zien varen, die beschikken over een Automatisch Identificatie Systeem’, laat teamleider Van Oosten weten. ‘Vaak kunnen we dan op de situatie inspelen. Schippers zijn echter wel zelf verantwoordelijk voor drukte en gevaar. Onervarenheid is daarbij vaak het probleem. Het is gewoon een kwestie van afspreken met elkaar, waarbij wij ook altijd de schippers waarschuwen als er iets geks gebeurt. Het gaat ook eigenlijk nooit fout.’
Moeilijke afwegingen
De brugbediening heeft dus ook te maken met vaarwegbeheer en het maken van zo efficiënt mogelijke keuzes. ‘Om zoveel mogelijk winst te kunnen halen, clusteren we vaak recreatievaart en proberen we deze als één groep door de gemeente Alphen aan den Rijn te sturen’, bevestigt Van Oosten. ‘Maar ook dit blijft altijd lastig. Zo doen we bij spitsmomenten op de autoweg de brug niet alleen maar open voor recreanten. Het is elke keer weer een moeilijke afweging die we moeten maken: als we niet clusteren, gaan we te vaak open en als we juist wel clusteren, gaan we weer te lang open.’
‘De afweging tussen het aanbod wegverkeer en het aanbod scheepvaart is ook altijd aanwezig. Voor ons is het dan bedenken wat de ideale situatie zou zijn’, aldus de teamleider. ‘Er is altijd sprake van een aantal weggebruikers dat een hekel heeft aan de brugopeningen. Wanneer je dan ook nog gestrest bent, lijkt zo’n opening nog veel langer te duren. We proberen dat proces en die beide verkeersstromen altijd op elkaar af te stemmen, waarbij we ook keuzes moeten maken.’
‘Brugopeningen horen er nou eenmaal bij’, zo laat ook Van Oosten weten. ‘Het blijft overlast, hoe je het ook went of keert. Uiteindelijk moet je het dan samen doen. Zo moeten we de pleziervaart ook een kans geven; je kunt het niet maken om die extreem lang te laten wachten voor de brug.’
Technologie
De Staande Mastroute is een belangrijke vaarroute, die eigenlijk niet gemist kan worden. ‘Er is maar één Staande Mastroute en als deze gestremd is, moet je over zee. Dat is nogal wat’, aldus Van Oosten. 'Voor sommige schippers is dat een hele uitdaging; niet iedereen heeft tenslotte de benodigde ervaring en apparatuur om zoiets te ondernemen. Aangezien de gevolgen van langdurige stremming groot zijn, is het van groot belang dat wij de vaarweg optimaal beschikbaar hebben en houden.’
Er is maar één Staande Mastroute en als deze gestremd is, moet je over zee
– Rolf van Oosten
Hiervoor wordt steeds meer gebruik gemaakt van verschillende technologische veranderingen. ‘De techniek wordt steeds efficiënter. Schepen krijgen nu bijvoorbeeld een adviessnelheid, wat ook voordelen heeft voor het milieu. Op deze manier creëer je als het ware een groene golf voor schepen, die in de toekomst steeds beter geregeld moet gaan worden.’
Nieuwe technologische snufjes zijn dus al volop aanwezig, alleen moeten ze meer samen worden gebruikt. ‘Er is op het moment veel data, waar we meer uit moeten en kunnen halen’, vertelt Van Oosten. ‘Maar zolang er bruggen zijn, zullen deze open moeten en zullen ze hinder veroorzaken.’