Is het drijvend ‘afvalrad’ de oplossing voor plastic afval in de Gouwe?

ALPHEN AAN DEN RIJN – Vervuiling in de vaarwegen, waaronder de Gouwe, is al langere tijd een groot probleem. Deze vervuiling bestaat voornamelijk uit plastic afval dat in het water rondzwerft en op die manier meegenomen wordt van gemeente naar gemeente. Om de vaarwegen schoner en klimaatneutraler te maken, heeft Noria een drijvend ‘afvalrad’ ontwikkeld waarmee plastic afval uit het water geschept kan worden. Dit initiatief is door de Provincie Zuid-Holland niet onopgemerkt gebleven; eind 2019 is er een proef gehouden met zo’n rad in de Gouwe.

Het rad werd voor de proef geplaatst naast brugbedieningscentrum Steekterpoort in Alphen aan den Rijn. Het ‘afvalrad’ is simpelweg een drijvende installatie die plastic afval uit het water verwijdert. Deze installatie bestaat uit vijf scheppen die in verbinding staan met een opslagcontainer, waarin het afval kan worden afgevoerd. Wanneer het plastic richting de mond van het rad drijft, wordt het automatisch in één van de scheppen gedrukt, aangezien deze scheppen tegen de stroming van het water in draaien. Zo verdwijnt het grootste deel van al het afval in deze opslagcontainer.

Deze innovatie van Noria werd voor de proef een week lang ingezet. Hiermee hoopte het bedrijf een beter beeld te krijgen van het probleem en zo ook van de mogelijke oplossingen. Er werd onderzocht hoeveel plastic er in de Gouwe drijft en op welke plekken dat er het beste uitgehaald kan worden. 

Antwoord op belangrijke vragen

Het idee van de proef heeft gewerkt; het gaf namelijk meer inzicht in het probleem en belangrijke vragen werden beantwoord. ‘Er is veel variatie te onderscheiden wat betreft de dagelijkse afvoer van plastic afval in de Gouwe’, vertelt Rinze de Vries van Noria. ‘Deze variaties worden beïnvloed door verschillende factoren, zoals de windrichting, de stroming, de aanwezigheid van speciale evenementen in de nabije omgeving van de Gouwe en het al dan wel of niet pompen van boezemgemalen naar de Gouwe.’

Naast de variatie in afvoer is, door de proef, ook meer duidelijk geworden over de beste plekken om het plastic afval uit het water te verwijderen. ‘Of een plek geschikt genoeg is en het beste resultaat oplevert, is over het algemeen afhankelijk van het soort walbeschoeiing en het type landhoofden dat aanwezig is bij de bruggen’, legt De Vries uit. ‘Kijkend naar deze factoren, zijn de meest geschikte plekken vaak tussen de remming, oftewel de buispalen, en de wal vlak voor een brug.’

Er is geen duidelijke probleemeigenaar
Rinze de Vries

Ook heeft de proef bewezen dat het algehele probleem van plastic afval in de wateren nogal complex is; misschien wel complexer dan wij denken, zo laat ook De Vries weten. ‘Er is geen duidelijke probleemeigenaar, wat goede samenwerking dan ook een essentiële factor maakt in het slagen van nieuwe initiatieven, zoals dit afvalrad.’

Geen vaste plaats 

De proef is geslaagd, maar of het rad in de toekomst ook daadwerkelijk in de Gouwe te vinden zal zijn, is nog maar de vraag. De provincie Zuid-Holland heeft laten weten dat het rad toentertijd alleen maar is gebruikt voor onderzoeksdoeleinden in het algemeen. Momenteel is er dan ook geen sprake van dat dit rad daadwerkelijk in de Gouwe geplaatst zal worden. Het probleem rond plastic afval in de wateren is voorlopig nog niet opgelost, dus wie weet duikt het rad in de toekomst weer ergens op.