Klimaatrapport: wat zijn gevolgen voor onze regio, lopen we gevaar?
GEMEENTE ALPHEN AAN DEN RIJN - De snelheid waarmee het klimaat verandert, is niet eerder voorgekomen in ten minste 2000 jaar en mogelijk nog veel langer. Sommige aspecten van klimaatverandering dreigen volgens IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties, onomkeerbaar te worden. Het stijgen van de zeespiegel is een van de voorbeelden.
Zonder drastische maatregelen moet de wereld zich opmaken voor fors grotere weersextremen, meent IPCC. Wat betekent dat voor onze regio? Dijkgraaf Rogier van der Sande van Hoogheemraadschap van Rijnland en klimaatwetenschapper Marjolein Haasnoot van kennisinstituut Deltaris in Delft beantwoorden daar acht vragen over bij Omroep West, mediapartner van Studio Alphen.
Wat zijn de belangrijkste gevolgen voor Zuid-Holland?
Haasnoot: 'Waar we mee te maken krijgen, zijn hogere temperaturen. We zullen veel vaker hittegolven krijgen en te maken krijgen met een hogere zeespiegel, waarbij de stijging ook sneller gaat dan verwacht. Daar komt nog bij dat we in de wateren te maken krijgen met een grotere afvoer van water door de rivieren in de winter. Voor Zuid-Holland betekent dit veel, want we liggen aan zee en hebben allerlei rivieren. Daarnaast is het een veengrond, dus krijgen we te maken met bodemdaling. Echt alles komt samen in ons gebied.'
En wat kunnen we er zelf aan doen?
Haasnoot: 'We moeten zorgen dat de klimaatverandering beperkt wordt tot maar één tot anderhalve graad. Of twee graden maximaal. Als we dat niet doen, hebben we te maken met een enorme stijging van de zeespiegel. Je moet per graad rekening houden met een stijging van 2,3 meter over de hele, hele lange termijn. Dan moet je denken aan honderden jaren. We zitten nu al op 1,1 graad, dus dat is een stijging van twee meter. Dat heeft al grote gevolgen voor Nederland en Zuid-Holland.'
Wat wordt er al gedaan tegen de stijging van de zeespiegel?
Haasnoot: 'We hebben een plan tot een stijging van één meter. De waterschappen werken daar ook aan mee. De dijken worden opgehoogd en er wordt meer ruimte gecreëerd voor rivieren. Verder wordt de kustlijn onderhouden met de aanleg van zand. Alleen dat zal veel meer moeten worden als de zeespiegel nog verder stijgt.'
Hoe gaat het klimaat ons leven beïnvloeden?
Van der Sande: 'Iedereen wordt er wel op een bepaalde manier door geraakt. Ik denk wel dat hoe sneller wij maatregelen nemen, hoe minder schokken het teweeg brengt. Als we nog tien jaar wachten dan zullen de maatregelen veel ingrijpender zijn. De aanpak van de opwarming van de aarde is een mondiaal probleem dus dat moeten we met z'n allen doen. Aanpassen aan de veranderende omstandigheden is iets wat we hier moeten doen. Dan kun je op regionaal niveau en lokaal wat doen, zelf in je eigen tuin. Probeer van je tuin een spons te maken met minder tegels in je tuin.'
'Agrariërs zullen het merken in hun bedrijfsvoering in de toekomst. Misschien moeten ze naar een andere teelt toe, in sommige gebieden in het Groene Hart zal in de toekomst misschien geen landbouw meer kunnen plaatsvinden. Dat weten we al, en misschien gebeurt het sneller dan we denken. De grootste maatregelen zullen we echt als land, provincie, gemeenten en waterschappen moeten nemen', zegt Van der Sande.
Wat gaat klimaatverandering ons kosten?
Van der Sande: 'Extra maatregelen als hogere dijken en meer waterberging kost gewoon extra geld. Hoeveel precies, is nu nog lastig te berekenen. Wat we wel weten is dat de kosten over tien of twintig jaar veel hoger zullen zijn als we het niet nu doen. Je moet het zien als een soort verzekering: je betaalt voor iets waarvan je hoopt dat het niet gebeurt. Als we nu bijvoorbeeld zouden gaan bouwen op veengrond, dan weet je al dat dat onverstandig is. Want dan zakken die woningen weg. En als je ze op palen zet, zakken de wegen en nutsvoorzieningen weg. Dus dan worden die kosten alleen maar hoger. Je moet dat slimmer doen.'
Klimaatverandering is toch van alle tijden, dus waarom zou ik me druk maken?
Van der Sande: 'Er zijn nog steeds mensen die dat denken en die zal je ook houden. Maar kijk naar het weer van de afgelopen periode en wat je zelf meemaakt. Je ziet gewoon dat er in de winter meer regen valt en je ziet dat de zomers extremer worden. Eerst drie hele droge jaren, nu een extreem natte zomer. Kijk naar wat er in Limburg is gebeurd. Je kunt je hoofd in het zand steken, maar de verandering is er echt. De buien die zijn voorspeld voor 2050 vallen gewoon vandaag.'
Is er acuut gevaar?
Haasnoot: 'We hebben in Nederland een heel goed watersysteem. We hebben onze dijken, die onderhouden we goed. We hebben een goed watervoorspellingssyteem met een NL-Alert. Dat werkt allemaal goed. Dus het zal niet ineens onderlopen, zoals we onlangs in Duitsland zagen. Je krijgt natte voeten van regen, maar het grote gevaar komt van de rivieren en de zee. Dat wordt wel een opgave.'
Hoe ziet de toekomst eruit voor onze kinderen en kleinkinderen?
Van der Sande: 'Ja, ik hoop goed. Ik ben een rasoptimist dus ik ga ervan uit dat het ons lukt. Ik heb zelf drie kinderen en die willen ook allemaal hier wonen en werken en recreëren. Die willen niet over 20, 30 of 40 jaar allerlei problemen krijgen. Dus ik roep de bestuurders in Den Haag, die nu een nieuw kabinet aan het formeren zijn, op om van de aankomende vier jaar geen verloren jaren te maken als het gaat om klimaatbestendig bouwen en klimaatbestendig beleid. Want als ze dat niet goed doen hebben onze kinderen en kleinkinderen straks veel problemen.'
'Wat dat betreft is de timing van het VN-klimaatrapport goed, en Limburg zit nog vers in het geheugen. Uit het ambtelijk apparaat hoor ik in ieder geval dat men zich in Den Haag realiseert dat er wat moet gebeuren. Als ze het wel goed doen zullen ze nog steeds last hebben van klimaatverandering, maar veel minder en zullen ze hier veel prettiger kunnen wonen', besluit Van der Sande.