Opgeklopt of smakeloos? Rel rond vibrator in Alphense bibliotheek

ALPHEN AAN DEN RIJN - Wat begon als een op het oog onschuldig kunstproject is uitgegroeid tot een kleine rel in Alphen aan den Rijn. Het in de bibliotheek tentoonstellen van een 25 jaar oude vibrator heeft kwaad bloed gezet bij SGP-raadslid Hans van Kuijk. Daarop deed cultuurwethouder Erik van Zuylen (GroenLinks) een verzoek aan het biebbestuur én de kunstenaar in kwestie om het seksspeeltje een minder prominente plek te geven. Tevergeefs. 'Gaan we weer helemaal terug in de tijd?'

Bij de heropening van het kunstwerk Hoorn des Tijds werden begin vorige maand allerlei voorwerpen uit een metalen 'tijdcapsule' gehaald. Die waren er een kwart eeuw eerder in gestopt, als onderdeel van een project dat is bedacht door kunstenaar Frits Garenfeld. De pikante ontdekking van een dildo zorgde voor grote hilariteit. 'Er was hoop dat die dildo na 25 jaar nog zou trillen', sprak Garenfeld. 'Nou, we hebben gezien: dat deed-ie niet meer. Maar hij was nog wel heel. Wel grappig, eigenlijk.'

Bijna twee maanden later worden alle 'gevonden' voorwerpen tentoongesteld in de Alphense bibliotheek. Maar het lijkt erop dat de lol er inmiddels wel van af is. Als eenmansfractie in de gemeenteraad heeft SGP'er Van Kuijk zijn afschuw uitsproken over het publiekelijk vertonen van een vibrator. 'Smakeloos', noemt hij het. Meer woorden wil het raadslid er desgevraagd niet aan vuil maken en voor aanvullende vragen verwijst hij naar de wethouder.

'Niet zeuren over één wit staafje'

'Spijkers op laag water zoeken', zo luidt de reactie van Garenfeld. 'Ik vind het een beetje zielig allemaal. In wat voor maatschappij leven we op dit moment? Ik vind het heel triest dat er ophef wordt gemaakt over iets dat bij iedere drogisterij op de toonbank staat. Het is trouwens geen vibrator, maar een massagestaaf.'

Het verzoek om de vibrator een minder in het oog springend plekje te geven, heeft Garenfeld naast zich neergelegd. De kunstenaar wijst erop dat hij het veelbesproken voorwerp al helemaal bovenin en in een hoekje heeft geplaatst. 'Je moet echt zoeken waar hij staat. Het is niet zo dat-ie prominent bij de ingang hangt en dat iedereen ertegenaan loopt. Hij staat in een vitrine, naast een speelgoed-Ferrari en een fles port. Dus die meneer van de SGP moet niet zeuren over één wit staafje.'

Wethouder: als schokkend ervaren

Verantwoordelijk wethouder Van Zuylen, die begin oktober nog een actieve rol speelde bij de heropening van het kunstwerk, benadrukt in een schriftelijke verklaring dat er 25 jaar geleden geen beperkingen zijn opgelegd aan de kunstenaar of inwoners die objecten in de Hoorn des Tijds hebben gestopt. 'Het past ons dus ook nu niet om drastisch in te grijpen en te sommeren een voorwerp uit die gelegenheidscollectie te verwijderen', laat hij optekenen.

'Aan de andere kant wilden wij tegemoetkomen aan het bezwaar van sommigen die dit voorwerp als schokkend ervaren, vandaar het verzoek aan de bibliotheek om het voorwerp op een minder prominente plek tentoon te stellen. Dit is ook niet meer dan een verzoek, uiteindelijk is het de verantwoordelijkheid van kunstenaar en tentoonstellende partij om hun eigen expositie vorm te geven.'

'Niet onze tentoonstelling'

Dat de wethouder heeft geprobeerd zich er actief tegenaan te bemoeien, kan Garenfeld enigszins begrijpen. Het feit dat hij als initiatiefnemer de vrijheid heeft om zelf invulling te geven aan de tentoonstelling, staat voor hem echter voorop. 'Het college ondersteunt dit kunstproject, dus het is logisch dat zij hier ook een mening over mag hebben. En als iemand zo gaat steigeren, dan moet de wethouder daar wel een antwoord op geven.'

Een woordvoerster van de bibliotheek laat weten dat een besluit over het wel of niet verplaatsen van de vibrator aan Garenfeld is overgelaten, maar dat de directeur wel erover met hem heeft overlegd. 'Wij faciliteren de ruimte, maar het is niet onze tentoonstelling', zegt ze. Om daaraan toe te voegen: 'We zijn een informatievoorzienend orgaan, in de breedste zin van het woord.'

Verbolgen over ophef

Garenfeld is nog steeds verbolgen over de ophef die het beklag van de SGP teweeg heeft gebracht. Uit protest overwoog hij heel even de vibrator in een koker te doen en er de tekst ‘gecensureerd’ op te zetten. 'Maar dat laat ik me niet doen. We zijn 25 jaar verder, gaan we nu weer helemaal terug in de tijd? Ik herinner me dat er destijds een schilderij met daarop een naaktmodel in het Alphens zalencentrum De Bron stond en dat moest weg. Nou, nou, nou. Dit zal ook wel Gods wil zijn.'