Deel twee van podcastserie ‘Zwammerdam in brand’: De plunderingen van de Fransen

ZWAMMERDAM - Op 27 december 1672 trekken duizenden Franse soldaten richting Zegveld. Hun uiteindelijke doel is om via Nieuwkoop en Leiden naar regeringsstad Den Haag op te trekken. Die tocht loopt niet volgens plan.

Zo'n 2000 Nederlandse burgers hebben ervoor gezorgd dat de waterlinie niet helemaal bevroren is. De Slimmenwetering, vlak bij de Mije, is nog open. Daardoor kunnen de Franse troepen niet direct doortrekken naar Nieuwkoop. Door gebouwen af te breken en een kleine brug te bouwen, steken de Fransen alsnog de Slimmenwetering. Althans, een gedeelte van de Franse troepen. 3500 van hen stuiten bij Nieuwkoop op een boerenleger dat hen tegenhoudt.

Het plan wordt gewijzigd, de Fransen trekken noodgedwongen naar het zuiden en Alphen aan den Rijn wordt het volgende doel. Om daar te komen, moeten ze door Zwammerdam. In dat dorp krijgen de Fransen nauwelijks tegenstand. Kolonel Pain et Vin stuurt 80 man naar het dorp, maar snapt al snel dat de Fransen met veel meer zijn. 'Hij heeft toen besloten om te evacueren', zegt Michiel van de Burgt. 'Later is daarover gezegd dat hij gevlucht is.' Van de Burgt maakte een app over het rampjaar 1672.

'Alle Hollanders geroosterd'

Veel Dammenaren vluchten ook, sommigen blijven achter om hun land te verdedigen. 'Willem Onderwater was een boer die hier bleef', vertelt Cees Langeveld van de Historische Vereniging Zwammerdam. 'Dit is toen door de Fransen doodgeschoten.' Ook zieken en mensen die slecht ter been waren bleven achter. 'Die zijn levend verbrand of op bed doodgestoken', zegt Langeveld.

Het kost niet langer dan een dag om Zwammerdam te veranderen in een ruïne. In een brief aan Lodewijk XIV laat de hertog van Luxembourg, bevelhebber van de Franse troepen, weten: 'Wij hebben alle Hollanders geroosterd die zich in het dorp Zwammerdam bevonden, waarvan wij er niet één uit de huizen hebben laten vertrekken.'

Na de plunderingen splitsen de Franse troepen zich op. Het ene deel trekt via het zuiden door naar Alphen aan den Rijn, maar besluit halverwege terug te keren naar Woerden. Alles op hun weg wordt geplunderd en verbrand. De andere troepen trekken via de Hoge Rijndijk richting Alphen aan den Rijn. Daar worden ze tegengehouden door de troepen van kolonel Van Dam. Ook zij besluiten om zich terug te trekken naar Woerden.

Podcastserie

Beluister hieronder het tweede deel van de driedelige podcastserie 'Zwammerdam in brand'. Programmamaker Stefan Koren neemt je mee naar de plunderingen van toen en het Zwammerdam van nu. Het derde deel is vanaf vrijdag 20 december te beluisteren.

Lees ook: Eerste deel van podcastserie ‘Zwammerdam in brand’: Het land onder water