Ik ben gevaccineerd maar heb kinkhoest, wat nu?
GEMEENTE ALPHEN AAN DEN RIJN - Kinkhoest waart rond en ook in onze ziekenhuizen worden weer geregeld kinderen opgenomen met deze ziekte die bijna weg leek. Datzelfde geldt voor mazelen. Maar wat moet je doen als je als kind gevaccineerd bent, maar nu toch bang bent ziek te worden? Vijf vragen en een zelfde aantal antwoorden.
Voordat we naar de vragen gaan, eerst even de praktijk van nu. In Nederland hebben we het Rijksvaccinatieprogramma waarin alle kinderen prikken aangeboden. Dit zijn onder andere DKTP en BMR. DKTP staat voor difterie, kinkhoest, tetanus en polio. BMR is een afkorting van bof, mazelen en rodehond.
Bij de DKTP zit trouwens ook nog een vaccin tegen haemophilus influenzae type b en hepatitus B. Dat eerste, dus de haemophilus, is een bacterie die onder meer hersenvliesontsteking of een ernstige longontsteking kan veroorzaken. Het tweede heet in de volksmond ook wel geelzucht. Verder zit het rotavirus en meningokokken in het Rijksvaccinatieprogramma. Ook daar kun je als (klein) kind hartstikke ziek van worden en in het ergste geval aan overlijden.
Dat is de theorie, maar toch leven er vragen. Met hulp van kinderartsen in Haaglanden Medisch Centrum (HMC) kwamen we tot deze antwoorden:
Ik ben als kind gevaccineerd, maar heb daarna nooit meer een herhaling gehad. Nu ben ik bang voor mazelen. Wat moet ik doen?
Wie als kind braaf zijn prikjes heeft gehaald is in theorie zijn leven lang beschermd tegen de bof, de mazelen en rode hond. Dat is anders bij de DKTP-prik. Als je die prikjes hebt gehad ben je zo'n tien jaar beschermd, tegen kinkhoest vier jaar. Dat is ook de reden dat je soms extra spuiten nodig hebt als je op reis gaat. Die moet je dan wel zelf betalen. Vaak is dat trouwens een DTP-prik, dus kinkhoest zit daar niet in.
Daarnaast krijgen zwangere vrouwen in Nederland wel een kinkhoestprik aangeboden, dat is de 22 weken prik. Daar zit meer in trouwens, want het is een DKT prik. Dus hetzelfde als DKTP, maar dan zonder polio. Die prik beschermt de moeder en het (ongeboren) kind tegen - onder meer - kinkhoest. Als de baby is geboren is hij of zij nog zo'n zes maanden beschermd door het immuunsysteem van de moeder. Als je die extra prik om wat voor reden dan ook niet hebt gehad, of sowieso als je laatste kinkhoestprik meer dan vier jaar geleden is, is het mogelijk om kinkhoest te krijgen. Bij volwassenen levert dat volgens het RIVM meestal niet zo'n heel ernstig ziektebeeld op. Wel kun je er goed beroerd van worden.
Dus ik ben dan wel beschermd tegen de mazelen, maar niet tegen kinkhoest. En kinkhoest gaat nu toch ook flink rond?
Inderdaad, kinderartsen zien een toename van het aantal gevallen van kinkhoest. Die toename is volgens het RIVM overigens al in 1996 ingezet. Afgelopen maand zijn vier kinderen overleden aan kinkhoest. Per week komen er enkele honderden meldingen binnen van mensen met kinkhoest en gemiddeld zitten in die groep ongeveer twintig baby's per week.
De helft van die groep baby's moet worden opgenomen in het ziekenhuis. Baby's kunnen van kinkhoest enorm ziek worden. Het bloed kan minder goed gaan stromen waardoor schade ontstaat aan de longen en de hersenen en ook kunnen ze stoppen met ademen. Hierdoor kunnen baby's ook overlijden. In de verschillende ziekenhuizen zijn de afgelopen maanden ook kinderen op de IC opgenomen, omdat ze beademd moesten worden.
Het ziektebeeld bij volwassenen verloopt heel anders. Het RIVM zegt dat volwassenen meestal niet zo heel erg ziek worden. De symptomen variëren van hoesten en een loopneus tot erg lang wel echt zwaar hoesten. Maar dood gaan volwassenen er (meestal) niet aan. Wel kunnen ze anderen aansteken, want kinkhoest wordt veroorzaakt door een bacterie en dat hoest je er dan lekker uit. Wie die bacterie vervolgens inademt kan ook ziek worden. Volwassenen en kinderen.
Dus zelfs als ik mijn vaccinaties heb gehad, kan ik ziek worden en ook kinderen ziek maken terwijl het voor hen gevaarlijk kan zijn?
Klopt!
Hoe kan ik dat voorkomen?
Het RIVM adviseert mensen die 'het ziektebeeld hebben' om niet in de buurt van (erg) kleine kinderen en andere risicogroepen te komen. Denk dan aan zwangere vrouwen, ouderen en mensen met een afweerstoornis. Een klein beetje een corona-advies dus: ben je ziek, zorg dat je anderen niet aansteekt, omdat je niet weet of zij er heel erg ziek van worden of kleine kinderen hebben voor wie de ziekte gevaarlijk kan zijn.
Kan ik me ook nog extra laten vaccineren?
Ja dat kan. Het is mogelijk om bijvoorbeeld bij de GGD een booster DKTP te halen. Die geeft je immuunsysteem weer een duw zodat je opnieuw vier jaar bent beschermd tegen kinkhoest. Ben je om wat voor reden dan ook nooit gevaccineerd tegen difterie, kinkhoest en tetanus dan heb je drie spuiten nodig om dezelfde graad van bescherming te krijgen. Polio zit daar meestal niet bij, tenzij je naar het buitenland gaat.
Veel mensen in Nederland krijgen ieder jaar een oproep voor de griepprik, ook kon er vorig jaar weer een coronabooster gehaald worden. Waarom krijgen we niet iedere tien jaar een oproep voor die booster van DKTP?
Volgens de kinderartsen van het HMC is dat niet nodig, als met het Rijksvaccinatieprogramma die 90 procent maar wordt gehaald. Dan is er voldoende groepsimmuniteit en zijn risicogroepen voldoende beschermd. In dat geval zijn DKT-boosters dus niet nodig, zeggen de artsen.