Nieuwe app weet razendsnel wat voor bom er is afgegaan, is voor iedereen te gebruiken
GEMEENTE ALPHEN AAN DEN RIJN - In de strijd tegen de vele explosies heeft de politie een nieuw middel in handen. Een app waarmee heel snel te achterhalen is wat voor explosief is gebruikt. De app is gebouwd door het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) in Den Haag en maakt gebruik van kunstmatige intelligentie. Naast de snellere opsporing hoopt de politie ook dat de app werkdruk wegneemt bij de forensisch specialisten.
Het aantal aanslagen dat in Nederland wordt gepleegd op bijvoorbeeld woningen of winkels, loopt de laatste jaren hard op. In het gebied van de Politie Eenheid Den Haag waren alleen al in 2023 89 aanslagen en de eerste maanden van het jaar is het aantal naar verhouding al weer verder opgelopen.
Bij de aanslagen wordt over het algemeen zwaar vuurwerk met flistpoeder gebruikt, zoals cobra's 6 of 8. 'Ik zou het geen vuurwerk willen noemen', zegt Ruud van Es, hoofd forensische opsporing van de Eenheid Den Haag. 'Het zijn wat mij betreft gewoon explosieven.'
In paar seconden duidelijk
Het onderzoek na een explosie vergt nu vaak veel tijd. Als onduidelijk is wat er is ontploft, moeten experts de snippers verzamelen, naar het NFI opsturen, laten analyseren en wachten op de uitslag. Dat kan dagen duren.
Met de nieuwe app is letterlijk in een paar seconden duidelijk wat voor explosief gebruikt is. De snippers worden verzameld, gefotografeerd, geüpload en binnen een paar tellen vindt de app een match.
'Eerste gouden uur'
Snelheid is volgens Van Es een groot winstpunt bij de opsporing. 'Dat eerste 'gouden uur' is voor ons heel erg belangrijk en daarin kunnen we hopelijk snel tot een verdachte en een aanhouding komen. Voor onderzoek na een incident is het essentieel dat je weet om wat voor vuurwerk het gaat.'
Door op de plek van de explosie snippers via de app te identificeren, weten politiemensen naar welke deeltjes van het vuurwerk zij op straat nog moeten zoeken. 'Als we precies weten welk vuurwerk is gebruikt, kunnen we daarmee mogelijk verbanden tussen incidenten leggen. Treffen we bij een verdachte een specifiek type vuurwerk aan, dan kan dat als bewijs dienen.'
Honderden stukken laten exploderen
Het model is getraind via kunstmatige intelligentie (AI). Daarvoor hebben de ontwikkelaars honderden stukken in beslag genomen vuurwerk laten exploderen en geanalyseerd. 'Het is wel belangrijk om bij dit soort AI-technologie in het achterhoofd te houden dat het ook fouten kan maken', legt Kim de Bie uit, data-analist bij het NFI.
'Dat het algoritme het ook niet altijd weet, is niet erg, want mensen maken ook weleens fouten. De betrouwbaarheid hebben we gevalideerd op 95 procent aan de hand van een set foto's die we van de politie hebben gekregen.'
Iedereen kan app gebruiken
Ruud van Es hoopt dat naast de snellere opsporing, 'zijn' specialisten wat minder vaak nodig zullen zijn. 'Er is de afgelopen maanden echt roofbouw gepleegd op dit soort specialisten. Elke eenheid heeft er maar een handjevol van. Je kunt je voorstellen dat deze mensen elke keer van huis en haard worden weggesleept om naar dit soort incidenten te gaan. Daar baal ik eigenlijk wel van. Dat moet echt anders.'
De app is overigens niet alleen door de politie te gebruiken maar ook door burgers, vertelt De Bie. 'We hebben besloten alles open source te publiceren', zegt De Bie. 'Dat is het beleid van de overheid. We maken het openbaar, tenzij er zwaarwegende redenen zijn om het niet te doen. Die waren er in dit geval niet. Daarnaast maakt het ons controleerbaar. Iedereen kan kijken hoe het model is getraind en hoe het werkt.'
Elke drie maanden aangevuld
Om de app up-to-date te houden zal de database elke drie maanden worden aangevuld worden met eventuele nieuwe soorten explosieven die gebruikt zijn. De app is te vinden op www.vuurwerkverkenner.nl.