Tekort van 12 miljoen op gemeentebegroting: ozb verhogen of heeft wethouder ander plan?

GEMEENTE ALPHEN AAN DEN RIJN - De gemeente Alphen aan den Rijn koerst af op een tekort van 12 miljoen euro in de begroting voor 2024. Met wat besluiten die wethouder Gert van den Ham (D66) van financiën wil nemen, moeten er uiteindelijk geen rode cijfers komen maar een overschot van 1 miljoen euro. Zonder dat de ozb verhoogd wordt. Hoe dan?

Op die vraag geeft de lokale schatkistbewaarder nog geen gedetailleerd antwoord. In algemene zin legt hij uit dat de gemeente projecten uitstelt, uitsmeert of samenvoegt, maar ook een aantal boekhoudkundige trucs toepast. 'Als je dan alles bij elkaar optelt, zul je zien dat wij tot een klein plusje komen', schetst Van den Ham.

Gevraagd naar een voorbeeld: 'Als je kijkt naar het onderhoud van de groenvoorziening en infrastructuur hebben wij een achterstandje. Dat willen wij graag inlopen. Het liefst in 2024 al. Maar dat smeren wij iets verder uit in de tijd. Wij gaan dus 'iets minder meer doen' dan wij van plan waren. En dat scheelt geld.'

Openheid van zaken

Ook gemeenteraadsleden weten nog niet gedetailleerd hoe Van den Ham met het college van burgemeester en wethouders dat tekort daadwerkelijk oplost. Daarom komt er een extra debat met de gemeenteraad(scommissie) waarin de wethouder van financiën openheid van zaken gaat geven.

Dat gebeurt op aandringen van de gemeenteraad. Raadsleden willen die informatie hebben. 'Ik moet kunnen uitleggen aan de burgers waarop wij bezuinigen als gemeente als zij die vraag aan mij stellen', zegt SGP'er Hans Goedegebuure.

Fopspeen

In totaal 'vindt' Van den Ham 13 miljoen euro in de begroting. Zo'n 9 miljoen door een aantal zaken anders te doen. Die andere 4 miljoen, om dus van een tekort van 12 miljoen tot een overschot van 1 miljoen te komen, is zo'n boekhoudkundig trucje. Incidentele financiële meevallers gaan namelijk structureel begroot worden.

'In 2022 had de gemeente een overschot van 16 miljoen euro op de jaarrekening. Dat beeld zien wij al heel veel jaren. Op basis daarvan heb ik gevraagd welk deel van onze 400 miljoen euro grote begroting beïnvloedbaar is. Dat is 200 miljoen euro. Als je op die 200 miljoen twee procent loslaat, kom je tot die 4 miljoen.'

Is dat niet gevaarlijk? 'Nee, dat vind ik niet. Als de simpele redenering is dat wij zoveel geld overhouden, rechtvaardigt dat die twee procent over de 200 miljoen.' Is het gegoochel? 'Gegoochel is niet het woord dat ik zou willen gebruiken, maar ik begrijp uw opmerking. Wij hebben extra onderzoek laten doen om te kijken of kan wat we doen. En het kan. Het is geen fopspeen.'

Ozb

De vraag die altijd op tafel komt als een gemeente het financieel moeilijk heeft, moet de ozb (onroerendezaakbelasting) omhoog? Voorlopig is daar geen meerderheid voor in de gemeenteraad. Tot teleurstelling van GroenLinks, de grootste oppositiepartij, die vindt dat het dit thema in ieder geval een serieuze optie moet zijn.

'Veel politieke partijen hebben daar geen zin in. Die willen dat de ozb onaangetast blijft. Ik denk dat het onverstandig is om er zo in te staan', begint gemeenteraadslid Max van Lent. 'Het niet laten stijgen van de ozb is onvermijdelijk op termijn. We kunnen het misschien nog twee of drie jaar niet doen, maar dan is de stijging uiteindelijk onvermijdelijk hoog. Huishoudens en ondernemers kunnen veel beter nu drie jaar achter elkaar drie procent meer gaan betalen, dan twee jaar niks en dan ineens tien procent meer. Dan komen gezinnen en bedrijven echt in de problemen.'

SGP, een eenmansfractie in de oppositie, is helder: 'Wees zo sober mogelijk met geld uitgeven aan leuke dingen. Geef als gemeente alleen geld uit aan dingen die echt moeten. Wij moeten niet de ozb willen verhogen om leuke dingen te blijven doen. Een van de leuke dingen om in Alphen te wonen is juist omdat de ozb zo laag is', stelt Goedegebuure.

'Wij gaan in 2024 geen ozb-verhoging toepassen. Wij gaan eerst kijken aan onze uitgavenkant en daar het maximale aan doen, voordat wij naar onze inkomstenkant kijken', zegt wethouder Van den Ham. In totaal incasseert de gemeente zo'n 24 miljoen euro aan ozb op jaarbasis. In het coalitieakkoord staat ook dat ozb-verhoging een laatste redmiddel mag zijn. 'Het is een heel moeilijke tijd. Veel inwoners hebben het financieel moeilijk, dus als je de ozb niet hoeft te verhogen is het een verkeerd signaal als wij het wel zouden doen.'