Van bermgras tot papier bij Waardewenders
HAZERSWOUDE-RIJNDIJK – Bermgras verwerken tot een nieuwe grondstof, dat gebeurt tegenwoordig op boerderij De Beukehof in Hazerswoude-Rijndijk. Agrariër Wouter Beukeboom en Herrejan Veenema van Waardewenders willen met dit project samen toewerken naar een circulaire economie. Deze maand is de productielocatie geopend en radioverslaggever van Studio Alphen Nico Romijn was erbij.
De samenwerking tussen Beukeboom en Veenema kwam tot stand door een stalruimte die vrijkwam op boerderij De Beukehof. Beukeboom zocht hier een nieuwe bestemming voor en Veenema wilde graag iets gaan doen met bermgrasvezel en papier. Hij zocht een productielocatie om bermgras te verwerken en kwam uit bij Beukeboom. Op de boerderij staat nu een maalinstallatie waarmee bermgras verwerkt kan worden tot een nieuwe grondstof.
Niet zomaar bermgras
In de maalinstallatie gebruikt Veenema speciaal bermgras voor het produceren van papier. ‘Wij gebruiken uitsluitend bermgras van de zogeheten ecologisch beheerde bermen. Die worden één of twee keer per jaar gemaaid. De bermen worden gemaaid als de bloemen uitgebloeid zijn. Daardoor kan de natuur in de berm er zolang mogelijk gebruik van maken.’
Reguliere bermen worden om de zoveel weken gemaaid en dat heeft een negatief effect op de biodiversiteit. Veenema is blij met de huidige ontwikkelingen. ‘Er is een hele wijziging in het Nederlandse beleid. Een motivatieverandering heeft ervoor gezorgd dat bermen steeds meer gefaseerd worden gemaaid en ecologisch worden beheerd. Allemaal met het oog op de bevordering van de biodiversiteit.’
Het hergebruik van bermgras kan beter: ‘Bermgras wordt vaak verwerkt tot compost of soms ook verbrand, alhoewel dat gelukkig minder vaak voorkomt.’
Van grondstof tot papier
Veenema meent dat de rol van de natuur in het produceren van papier niet mag worden onderschat. ‘Papier is van oudsher een organisch product en de basis ervan is nog altijd een boom. Het woord papier komt van de papyrusplant. De natuur en verschillende gewassen hebben altijd een rol gespeeld in het maken van papier.'
Het bewerken van bermgras en het vervolgens produceren tot papier is een langdurig proces. Veenema heeft samen met Wouter Beukeboom een aanpak ontwikkeld. ‘We rijden een aantal keer per jaar het bermgras uit over het terrein. Dan wordt het gedroogd in de zon en daarna gehakseld. Vervolgens ga ik het in mijn stal fijn vermalen in de maalgraat.'
Het eindresultaat is wel anders dan het papier waar je normaal gesproken op schrijft. Het papier met bermgras voelt dikker aan en het is ongebleekt. De kleur is daardoor niet wit, maar het heeft een natuurtint. Verder zijn de bermgrasvezels duidelijk zichtbaar in het papier.
Verandering in de papierindustrie
Waarom werd deze methode vroeger niet gebruikt? Volgens Veenema heeft dat te maken met de huidige papierindustrie. ‘De papierindustrie is meer op gaan schalen, meer in volume gaan werken en heeft eenduidige receptuur ontwikkeld.’
‘In de samenleving horen we echter steeds vaker van mensen: ‘laat het papier maar gewoon een natuurlijke look en feel hebben en behouden.’ Op deze manier ervaren ze meer een binding met de herkomst van het papier.’
‘Mondiaal gezien zijn er veel problemen met de bomen. Er worden nog steeds veel bomen gekapt. Gelukkig worden er ook veel nieuwe bomen aangeplant, maar een boom kappen gaat veel sneller dan een boom laten groeien. Mondiaal is er door de circulaire economie ook wel de behoefte om meer gebruik te maken van andere grondstoffen.’
Met het project Waardewenders geven de initiatiefnemers waarde aan grondstoffen die voorheen geen waarde meer hadden. Daar komt de naam vandaan, de wending van de waarde. Waardewenders levert papieren producten, zoals kaarten, boekjes, posters, flyers, kalenders, doosjes en enveloppen.