Rijndijker verzamelt enorme collectie spelletjes uit Tweede Wereldoorlog: ‘Heb ze nog lang niet allemaal’

Foto: Studio Alphen

HAZERSWOUDE-RIJNDIJK – Gejus van Diggele verzamelt al jarenlang spelletjes uit de tijd van de Tweede Wereldoorlog. De verzamelaar uit Hazerswoude-Rijndijk is wereldwijd een van de weinigen die deze spellen verzamelt en heeft ondertussen een enorme collectie opgebouwd.

‘Ik verzamel alle soorten spellen en puzzels die je maar kunt bedenken. Ik probeer ze te vinden en te leren kennen. Als het mogelijk is probeer ik ze ook te kopen en te verzamelen’, vertelt Van Diggele. 'Mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog waren ondergedoken, hebben dagen doorgebracht met het spelen van dit soort spellen.’

Ruim 3300 spellen verzameld

Inmiddels heeft Van Diggele ruim 3300 spellen verzameld en daar komen elke week nieuwe spellen bij. ‘Ik heb ze nog lang niet allemaal, want ik kom elke week weer nieuwe dingen tegen. Het is een onuitputtelijke hoeveelheid en we zijn nog lang niet zo ver dat we alles van de hele wereld op een rijtje hebben staan.’

Over de periode van de Tweede Wereldoorlog zijn er vele boeken gemaakt, maar over de spellen uit die tijd is er minder bekend. ‘Ik ben een beetje éénoog in het land der blinden’, zegt Van Diggele. ‘Er zijn wereldwijd miljoenen boeken geschreven over de Tweede Wereldoorlog. Terwijl slechts zes boeken serieus aandacht besteden aan de spellen uit die tijd.’

Bekende spellen aangepast aan actualiteit

De meeste spellen uit de Tweede Wereldoorlog lijken soms heel erg op de spellen die wij nu ook kennen, maar dan net iets anders. Van Diggele pakt er een spel bij en geeft uitleg terwijl hij het laat zien: ‘Dit is een spel uit Duitsland en het ziet er heel gewelddadig uit. Daarbij is het de bedoeling om als eerste te eindigen en het spel te overleven.’

De normale variant van het spel is nu ook nog steeds bekend in Nederland Het bordspel is namelijk een ganzenbord. De ganzen zijn bij het Duitse ganzenbord uit de Tweede Wereldoorlog vervangen voor tanks. ‘Het is aangepast aan de omstandigheden en de actualiteit, namelijk de oorlog’, legt de verzamelaar uit.

Eigen museum

Van Diggele heeft met meerdere musea gesproken over zijn collectie. Daar namen ze het echter niet altijd serieus op: ‘Bij het NIOD (Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies) zijn ze de hele dag op een professionele manier bezig met de oorlog. Die organisatie heb ik een keer gebeld en toen zeiden ze: ‘Meneer, we zijn een serieus archief en documentatiecentrum. We gaan ons niet bezighouden met spelletjes.’ Dus toen kwam ik op het idee om zelf een museum te maken.’

Zijn eigen museum zal volgens Van Diggele echter niet zoals een normaal museum worden. ‘Niet in vitrines op zolder maar groter en professioneler aangepakt op het internet. Daar ben ik nu mee bezig samen met een aantal vrijwilligers die zich daarbij hebben aangesloten. Ook deskundigen uit andere landen werken eraan mee, dus dat wordt een heel interessant project.’

Materiaal toegankelijk maken

Voor zijn museum heeft Van Diggele nog een belangrijke wens: ‘Wat we ook graag willen is dat mensen de mogelijkheid hebben om alles te kunnen kopiëren wat ze interessant vinden voor eigen gebruik. Dat ze bijvoorbeeld daar een scriptie over schrijven of een spreekbeurt houden op school over het onderwerp. Het materiaal moeten ze dan zonder problemen kunnen gebruiken.’

Op die manier kan iedereen gratis de spellen uitgebreid bekijken en het verhaal erachter lezen. De verzamelaar uit Hazerswoude-Rijndijk heeft bewust voor deze aanpak gekozen. ‘Ik vind het altijd leuk om mijn kennis te delen. Vooral over dit onderwerp, omdat bijna niemand er iets over weet.’ Het doel is om het museum eind 2025 de wereld in te brengen met de eerste 500 spellen die dan beschikbaar zijn in acht verschillende talen.

Lees ook: Verhalen uit de oorlog door jongere ogen van nu: Theater Na de Dam in Theater Castellum