Gemeenteraad nog niet akkoord met reddingsplan Alphense zwembaden
ALPHEN AAN DEN RIJN - De gemeente Alphen is in het verleden te gortig geweest met het dichtdraaien van de subsidiekraan voor de Alphense zwembaden. De nieuwe exploitant, genaamd De Thermen 2, die in 2015 het stokje overnam van Sportspectrum Alphen, ging akkoord met het teruggeschroefde subsidiebedrag maar verkeert nu in financiële problemen.
Tijdens de commissievergadering van de gemeenteraad van Alphen aan den Rijn werd donderdagavond duidelijk dat het voorstel van wethouder Gert-Jan Schotanus (Nieuw Elan), om voor 287.000 euro bij te springen om het tekort in de exploitatie van zwembaden AquaRijn en De Hoorn in Alphen aan den Rijn aan te vullen, niet op de gewenste steun kon rekenen.
Dat komt met name omdat het college van burgemeester en wethouders direct ook besloot om het eerdere besluit om de subsidie voor 2019 met 250.000 euro te verminderen terug te draaien. Als Schotanus het besluit voor 2019 had losgelaten en ermee akkoord was gegaan om dat uit te stellen, had de gemeenteraad zijn voorstel aangenomen. Nu is het complete voorstel uitgesteld.
Hoeveel geld betaalt de gemeente aan zwembaden?
De gemeente Alphen en De Thermen 2 hebben een contract gesloten voor de exploitatie van AquaRijn en De Hoorn voor de periode 2017 tot en met 2021. De subsidie wordt geleidelijk afgebouwd: van 2,35 miljoen euro in 2015 in de tijd van Sportspectrum naar 2,0 miljoen bij de startfase van De Thermen 2 in 2017, tot 1,5 miljoen euro in 2019. Een extern onderzoeksbureau heeft de gemeente erop gewezen dat de duimschroeven te strak zijn aangedraaid.
Al met al blijkt De Thermen 2 in 2018, net als in 2017, iets meer dan 2 miljoen euro nodig te hebben voor de exploitatie van de Alphense zwembaden. Het bedrag voor 2019 komt uit op 1,75 miljoen euro. Het streven voor 2020 en 2021 is om alsnog op 1,5 miljoen euro uit te komen. In de komende maanden gaan scenario's onderzocht worden om de exploitatie van AquaRijn en De Hoorn alsnog rond te krijgen. Opties zijn onder meer om abonnementsprijzen te verhogen.
Zwemverenigingen in de problemen
Hannie van Lienden vreest voor het voortbestaan van zwemvereniging de Alphense Watervrienden. 'De tekorten van de exploitant moeten gedekt worden door de tarieven voor de huurders te verhogen. Als dat gebeurt, moet onze contributie voor leden verdrievoudigd worden. Zij kunnen dat niet betalen. Onze leden zijn mensen met een minder dikke portemonnee', aldus de voorzitter, die vreest de hand op te moeten houden bij de gemeente Alphen als het plan voor de huurverhoging toch doorgaat. 'Anders hebben we onze vereniging vijftig jaar voor niets gedraaid.'
Met datzelfde probleem kampt de Alphense Reddingsbrigade. 'Het belangrijkste is dat onze doelstelling in gevaar komt. Kinderen moeten veilig en vertrouwd in en rond het water kunnen spelen. Dat is een belangrijk maatschappelijk punt en dat mag niet in gevaar komen', vindt voorzitter Daniël Sierat. Ook de Alphense Reddingsbrigade kondigt aan subsidie aan te gaan vragen bij de gemeente Alphen als de huurverhoging wordt doorgezet. 'Het geld moet ergens vandaan komen. De gemeente geeft aan dat veiligheid in en rond het water erg belangrijk is. Maar dan ga je een vestzak-broekzak-constructie aan. Dat is dan een keuze van de gemeente.'
Hieronder kun je de radio-interviews met Hannie van Lienden (Alphense Watervrienden) en Daniël Sierat (Alphense Reddingsbrigade) terugluisteren
'Raar politiek spel'
'Wij schrokken heel erg van het voorstel. Dit was aangekondigd als een voorstel voor het oplossen van de financiële problemen. Maar we lazen in de beslispunten hele andere dingen. Zoals een commercieel tarief voor de Alphense Watervrienden en de Alphense Reddingsbrigade. Daar schrokken we dusdanig van, ook van de inspreekteksten en dat zij helemaal niet betrokken zijn bij de sportvisie, dat we dachten: wat wordt hier voor een raar politiek spel gespeeld? Dit is niet rechtvaardig', stelt Caroline Blom (ChristenUnie). 'We zijn de hele avond bezig geweest om de wethouder te bewegen en een gebaar te laten maken. We hebben hem alternatieven aangeboden. Maar de wethouder lijkt niet te luisteren. En dat is helaas niet de eerste keer.'
'Zwemmen mag best wel wat geld kosten, maar niet met de mes op de keel dat je zegt: slikken want anders zijn ze failliet. Als ondernemer had je van te voren maar moeten bedenken of je erin stapt. En als je erin stapt, wat ga je eraan doen om het goed te krijgen en te houden', zegt Bram Strookman van Beter Alphen. Volgens hem ligt het probleem bij de leiding. Het ziekteverzuim onder het personeel ligt erg hoog. Dat is volgens Strookman ook een teken aan de wand. 'Eerst goed kijken naar de cijfers, wat is er financieel echt aan de hand? Wellicht moet de exploitant wel een lening krijgen. Dan heb je in ieder geval als gemeente nog een kans dat je het extra geld terugkrijgt.'
Ank de Groot van RijnGouweLokaal concludeert dat iedere vorm van financiële onderbouwing. ontbreekt En dat neemt De Groot wethouder Schotanus niet per definitie kwalijk. 'Ik ben heel boos op de exploitant, die heeft er een zooitje van gemaakt. Er is heel veel gedoe met het personeel. De exploitant zegt dat dat onvoorzien is, maar dat is onzin. Het personeel heeft zelfs gedemonstreerd bij het gemeentehuis.' De Groot spreekt over mismanagement. 'En dat kun je wellicht de wethouder gedeeltelijk kwalijk nemen, maar de verantwoordelijkheid ligt bij de exploitant. Wij hebben het op afstand gezet, er ligt een overeenkomst en de gemeente betaalt geld maar verder niks. Als de exploitant tekort komt, is dat zijn probleem.'
Hieronder kun je de radio-interviews met raads- en commissieleden Caroline Blom (ChristenUnie), Bram Stokman (Beter Alphen) en Ank de Groot (RijnGouweLokaal) terugluisteren
Uiteindelijk ruime meerderheid vóór steun
In de ogen van de oppositie kon wethouder Schotanus het probleem donderdagavond niet goed uitleggen tijdens de commissievergadering. 'Dan is het voor ons onmogelijk om de juiste keuze te maken. Wij willen niet voor het blok gezet worden', meent Maurits de Vries van D66. 'Ik had het terecht gevonden als de wethouder had gezegd: nu een beslissing nemen over het tekort van 2018 en op een later moment over 2019, 2020 en 2021 een besluit nemen.'
Maar het voorstel om het jaar 2018 los te knippen van de overige jaren, wilde Schotanus niet aanvaarden en hield vast aan de keuze om nu te beslissen over 2018 en 2019 en nieuw onderzoek af te wachten voor de jaren 2020 en 2021. 'Terwijl ik me best kan voorstellen dat je het bedrag dat je voor 2018 extra nodig hebt, ook voor de jaren 2019 tot en met 2021 moet reserveren', voegt De Vries toe. Over een half jaar wordt er alsnog een beslissing genomen.
De kans dat er dan een meerderheid is, is groot. Vanuit de oppositie laat D66 dat doorschemeren. Maar dan moet de wethouder het wel goed kunnen onderbouwen en ook de cijfers voor 2020 en 2021 paraat hebben. 'Ik vind het niet zo gek om die 250.000 euro erbij te doen. Maar dan moet het niet betekenen dat de tarieven voor de verenigingen en de zwemlessen omhoog gaan. We moeten dan wel goedkoop kunnen zwemmen, dat geldt ook voor mensen met een kleine beurs.'
Hieronder kun je het radio-interview met raadslid Maurits de Vries (D66) beluisteren
Onzekerheid voor personeel
Naast D66 - en de coalitie - zal ook VVD de zwembaden niet failliet laten gaan. Wel verwacht VVD een andere houding van Schotanus. 'Er is geen onderbouwing en hij geeft geen antwoorden op de vragen die we stellen. We willen geen zwembad failliet laten gaan. Maar als we vragen of dat gebeurt als we het besluit op dit voorstel uitstellen, krijgen we dat niet. Hij zegt geen ja of nee', vat Anouk Noordermeer (VVD) samen.
'Als de wethouder het voorstel had gedaan om het te splitsen, hadden we alsnog een debat met elkaar te voeren, maar dan zorgt hij ervoor dat de exploitant niet failliet gaat. En dan gaan we vervolgens met z'n allen kijken naar het hele pallet (van Castellum tot de kinderboerderijen, red.) waar we moeten bijplussen als gemeente en bepalen welke keuzes we gaan maken.'
Noordermeer betreurt het dat het personeel van exploitant De Thermen 2 nu in onzekerheid zal komen te verkeren. 'We krijgen nu een situatie dat er onzekerheid ontstaat voor De Thermen 2. Dat was in onze ogen niet nodig geweest. Als de wethouder had gezegd het in tweeën op te knippen en mee te bewegen, was dit niet gebeurd. Nu zetten we het heel scherp op, dat had niet gehoeven.'
Hieronder kun je het radio-interview met raadslid Anouk Noordermeer (VVD) beluisteren
'Gemeente Alphen financieel niet in control'
SGP plaatst het zwembadprobleem in een breder perspectief. 'In de voorbije drie maanden hebben we beslissingen moeten nemen over heel veel geld dat extra naar drie verschillende instellingen in Alphen (november: 1 miljoen euro voor Theater Castellum, december: 900.000 euro voor sportvelden, januari: 100.000 euro voor Parkvilla, red.) moest gaan. Voor bijvoorbeeld Stichting MAX en de Alphense kinderboerderijen zou geen geld zijn, maar nu moeten we wel 250.000 euro beschikbaar stellen voor de zwembaden. Dat gaat er bij ons niet in', zegt Frank van Putten. 'Waarom doe je bij andere initiatieven geen aanspraak op de algemene reserves? MAX vraagt om een paar duizend euro, de kinderboerderijen over enkele tienduizenden euro's. Daar is geen geld voor. Dat verhoudt zich niet tot elkaar.'
Ook SP-raadslid Iris van de Kolk trekt het probleem breder. Het college van burgemeester en wethouders moet duidelijke keuzes maken in wat ze wil, van grote projecten die op het wensenlijstje staan tot andere grote organisaties die de voorbije maanden extra subsidie hebben gekregen om exploitatietekorten te dichten. 'Wij willen duidelijkheid over de keuzes, wat de visie is en waar ze naartoe willen. Als we dat niet zien, kunnen wij niet instemmen.' Eerst moet de onzekerheid, ook wat betreft de zwembaden, worden weggenomen. 'De wethouder moet met een fatsoenlijk voorstel en een fatsoenlijke onderbouwing komen. Geen mes op de keel.'
'Onze financiën zijn niet in control', stipt Ernst-Jan Straver (PvdA) aan. 'We zijn bang dat er meer tegenslagen komen. Het is tegenslag, op tegenslag, op tegenslag. Dat is echt een probleem. Een slecht contract betekent dat we meer moeten betalen om het zwembad open te houden.' PvdA wil wel de zwembaden helpen. 'Een zwembad exploiteren is lastig, dat zie je overal. Dat hebben we twee jaar geleden niet goed gedaan. Pak nu de kans op, zodat je het alsnog goed regelt. Weet waar de risico's liggen en dek dat goed af. Daar wil de wethouder niet in meegaan. Hij brengt De Thermen 2 in de problemen, niet de gemeenteraad. De bal lag echt bij hem, hij pakte hem niet op.'
Hieronder kun je de radio-interviews met raads- en commissieleden Frank van Putten (SGP), Iris van de Kolk (SP) en Ernst-Jan Straver (PvdA) beluisteren
Wethouder vindt kritiek onterecht
Wethouder Gert-Jan Schotanus (Nieuw Elan) weerlegt de kritiek op zijn functioneren. Om te beginnen de kritiek over het onderzoek dat niet goed of onvolledig zou zijn. 'We hebben bij dit dossier meer dan vijf bijlages aangeleverd, waar ook een gedegen rapport van een onafhankelijk onderzoeksbureau met een ongelooflijk trackrecord in de zwembadbranche bij zat. Ik ben niet van mening dat het dossier niet in orde is.'
Daarnaast vindt Schotanus niet dat het zwembadenprobleem vergeleken kan worden met de tekorten op andere dossiers. 'Volgens mij heb ik nog geen zaken aangeleverd die hierin passen. Er werd vanavond een verwijt gemaakt naar het meerjarenonderhoud van de sportvelden (ook dat behoort tot de portefeuille van Schotanus, red.), dat is een verwijzing die wat mij betreft niet passend is. Daar is sprake van achterstanden.' Maar toch, de sportvelden, de zwembaden, Castellum, Parkvilla; allemaal hebben ze veel extra geld nodig. 'Dat zou terecht zijn als alle dossiers gelijk waren. Er is geen schaap gelijk in de kudde', verdedigt Schotanus zich.
'Wij zien dat het hier duidelijk gaat om een ander dossier en een andere oplossing. Wij hebben de oplossing gevonden om het tekort tot 31 december 2018 terug te brengen in het overschot van de jaarrekening van 2018. Dat wordt in rekening gebracht op het geld dat de gemeente heeft overgehouden uit 2018', legt Schotanus uit. 'Voor 2019 lossen we het probleem op met een eenmalige betaling uit de algemene reserves. We hebben hier dus geen discussie meer over te voeren, we hebben de oplossing klip-en-klaar geleverd.'
Problemen sinds juni bekend
'Wij spreken sinds juni 2018 over een oplossing voor de ontstane problemen. Dit is de uitkomst. Een ander gesprek over de uitkomst zal het college niet hebben. Er ligt een collegebesluit voor over hoe wij het willen oplossen tot en met 2019. Laten we het dan ook zo oplossen', vindt Schotanus.
Nu het besluit met - mogelijk maanden - is uitgesteld wordt gevreesd voor een faillissement van de exploitant. 'Volgens mij heb ik duidelijk gezegd dat de kans heel groot is dat De Thermen 2 de sleutels inlevert bij mij. Dat heb ik meerdere malen gezegd, ik heb het woord failliet in de mond genomen. Wij hebben gewoon een besluit te nemen als raad, hoe moeilijk dat ook is.'
Hieronder kun je het radio-interview met wethouder Gert-Jan Schotanus (Nieuw Elan) beluisteren