Samenwerking tussen gemeenteraad en college voor bezuinigingen: tientallen miljoenen euro’s gevonden

GEMEENTE ALPHEN AAN DEN RIJN – De gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders van Alphen aan den Rijn hebben de handen ineen geslagen om het begrotingstekort als gevolg van het ravijnjaar van 2026 op te lossen. ‘We willen over politieke schaduwen heen stappen om dit probleem aan te pakken’, vertelt Ernst-Jan Straver, raadslid van PvdA en voorzitter van de raadswerkgroep.

De gemeenteraad besloot volgens Straver in december van vorig jaar om met het college van burgemeester en wethouders mee te denken over de bezuinigingsopdracht voor het ravijnjaar 2026. De raadswerkgroep heeft een pakket van zestig maatregelen aan het college gepresenteerd om ongeveer 17 tot 18 miljoen euro te bezuinigen en tot een sluitende begroting te komen.

Daarnaast is adviesbureau Berenschot tot een bedrag van 25 tot 30 miljoen euro gekomen dat bezuinigd kan worden. Het college heeft zelf in de eigen portefeuilles ook nog eens 10 miljoen euro gevonden om te besparen. ‘Er kunnen echter nog dubbelingen in zitten met Berenschot en de raad’, verklaart wethouder van financiën Gert van den Ham (D66).

College aan zet, kadernota in juli gepresenteerd

De gemeente moet vanaf 2027-2028 structureel op jaarbasis een begrotingstekort van 25 miljoen euro dichtlopen. Om dit gat te dichten is er door de afvaardiging van de raad gekeken naar de kostenverlagende en opbrengstverhogende mogelijkheden.

‘Nu we weten wat er op tafel ligt, gaan we een keuze maken’, vertelt Van den Ham. ‘Het college is nu aan zet om de kadernota voor 2025 te presenteren. Daarna is de raad weer aan zet.’ Normaal gesproken wordt de kadernota volgens burgemeester Liesbeth Spies in juni in de commissie besproken en in juli in de gemeenteraad. 

‘Gemeente Alphen als voorbeeld voor anderen’

‘De raadswerkgroep heeft vooral op technische manier onderzoek gedaan’, vertelt Spies. Straver vult aan: ‘We doen dit niet op politiek niveau. De discussie over waarop wordt bezuinigd, dat komt later wel. We moeten nu kijken waar de ruimte zit om te bezuinigen. Aan andere raadsleden hebben we gevraagd om mee te werken om te kijken wat er mogelijk is.’

Wethouder van Financiën Gert van den Ham (D66) is blij met de samenwerking tussen de gemeenteraad en het college: ‘Het is redelijk uniek dat het college samen met de raad optrekt. Trots is niet het goede woord, maar de aanpak in onze gemeente geldt als voorbeeld voor anderen. Dus het is een goed teken om te horen dat we dit op een zorgvuldige manier doen.’

Bij het onderzoek naar de begroting waren meerdere partijen betrokken. ‘Het is eigenlijk een aanvullend drieluik’, legt de wethouder uit. ‘Er is intern met adviesbureau Berenschot gekeken naar de begroting. Daarnaast zijn er 120 ambtenaren betrokken geweest bij een intern onderzoek van het budget om te kijken in welke posten bezuiniging mogelijk is.’

Buikpijn door somber toekomstbeeld

Het toekomstbeeld is somber volgens de wethouder. ‘We kunnen eventueel de begroting van 2025 sluitend maken, maar we moeten ook een afweging maken en kijken ook vooruit om de begroting op lange termijn sluitend te maken. We krijgen in 2026 waarschijnlijk nog een paar miljoenen euro’s terug van het Rijk. In latere jaren blijven inkomsten van de gemeente structureel lager.’

De gemeente Alphen aan den Rijn is echter niet de enige die de financiële bui al voelt hangen voor het ravijnjaar van 2026. ‘De bezuiniging van het Rijk op het gemeentefonds zorgt voor buikpijn bij iedere gemeente’, vertelt Spies. Groot of klein, iedereen komt fors geld tekort. De pijn voor Alphen is in verhouding net zo groot als bij andere gemeenten.’

‘Kunnen en willen’

Van den Ham is geschrokken van de huidige financiële situatie. ‘Twee jaar geleden toen we dit nog niet wisten, zag de situatie er heel anders uit met de begroting van het Rijk. Maar dat is heel snel gedraaid en dat is wel even schrikken.’ Toch is de wethouder strijdvaardig: ‘Wellicht keert het tij, maar daar gaan we niet op wachten. We hebben gekozen om aan de slag te gaan en het op te lossen.’

Een oplossing is echter niet zomaar gevonden. ‘Bezuinigen is technisch en of we het willen is het politieke gedeelte’, zegt Van den Ham. ‘De problematiek is echt groot, dus we gaan uit van het worstcasescenario. We gaan het samen oplossen, maar het zal niet zonder slag of stoot zijn.’

Lees ook: Belastingverhoging niet uitgesloten, gemeente koerst af op grootste bezuinigingsoperatie ooit