Van ‘platte doos’ naar ‘compact gebouw met regionale allure’: De Aarhof bestaat een halve eeuw

ALPHEN AAN DEN RIJN – Als één van de eerste overdekte winkelcentra in het land, mocht De Aarhof midden jaren 70 met recht een regionale trekpleister worden genoemd. Nu, een halve eeuw verder, staat het in verval rakende gebouw aan de vooravond van een grondige renovatie. Al is het winkelcentrum volgens betrokkenen hoe dan ook niet meer weg te denken uit het stadshart van Alphen aan den Rijn.

Op 2 oktober 1974 wordt De Aarhof officieel geopend. Het is één groot spektakel, met acteur Johnny Kraaijkamp senior die in een helikopter op het parkeerterrein landt. 'Honderden mensen zorgden even voor elven voor een ware stormloop op de toegangspoorten van het overdekte winkelcentrum', zo is te horen (en te zien) in het Alphens Filmjournaal.

Doordat het gebouw overdekt is, komt De Aarhof in een rijtje terecht met illustere winkelcentra als Hoog Catharijne (Utrecht), Kronenburg (Arnhem) en Leidschenhage (Leidschendam). 'Het was destijds een donkere, platte doos', vertelt historicus Henry Wilbrink (65). 'Met bruine tegels en een geel plafond van hout. Dat is na een verbouwing in de negentiger jaren veranderd, toen zijn er lichtkoepels gekomen.'

In zijn hoedanigheid als voorzitter van de Historische Vereniging Alphen, is hij onlangs wat dieper in de geschiedenis van het winkelcentrum gedoken. Daarbij heeft de Alphenaar zich met name op de beginjaren gericht. 'De Aarhof had in die tijd een enorme streekfunctie, met publiek uit bijvoorbeeld Nieuwkoop, Bodegraven en Boskoop. Leegstand was er toen ook niet of nauwelijks. Daar is de afgelopen jaren wel een klein beetje de klad in gekomen.'

Wat sinds 1974 De Aarhof heet, behoorde bijna honderd jaar ervoor nog tot het grondgebied van de familie Lemkes. Zij hadden daar vanaf 1882 hun kwekerij, goed voor een oppervlakte van maar liefst drie hectare groot. Nadat de gemeente al in 1968 een deal sloot met het bedrijf om de grond over te nemen, duurde het nog járen voordat op 1 januari 1974 de eerste paal werd geslagen.

Bekijk hieronder de spectaculaire opening van het winkelcentrum in 1974, met acteur Johnny Kraaijkamp senior in de hoofdrol:

'De firma Bredero heeft vervolgens in recordtempo het winkelcentrum uit de grond gestampt', weet Wilbrink. 'Dat bedrijf had ook Hoog Catharijne gebouwd, ze waren daar wel gewend om flink en rigoureus door te bouwen. Het was best wel een ingrijpende gebeurtenis, want ook de nodige huizen en villa's moesten weg.'

Een win-winsituatie, zo noemt Hans Lemkes (77) de verhuizing van het kwekerijbedrijf naar de Hoorn, aan de rand van Alphen. Hij leidde 25 jaar lang de onderneming, als lid van de vierde en laatste generatie in de familie binnen het bedrijf. 'Het is een gebleken een goede stap te zijn', constateert hij achteraf. 'Wij konden ons bedrijf in één keer vernieuwen. En het gaf Alphen een prachtig nieuw dorpshart.'

Lemkes woont inmiddels met zijn vrouw in Zeeland, maar heeft nog wel een appartement in het centrum van Alphen. Hij komt dan ook nog regelmatig in De Aarhof. 'Als ik erdoorheen loop, realiseer ik me waar ik me destijds ongeveer bevond in het kwekerijbedrijf. Dan herleven oude tijden met heel mooie herinneringen. Ik ben daar opgegroeid en gevormd. En in ons bedrijf zijn heel veel gezinnen elke dag bezig geweest.'

In 2007 heeft Hans Lemkes het bedrijf overgedragen, sindsdien zijn er geen familieleden meer bij betrokken. In coronatijd hadden twee nichtjes van hem nog wel kortstondig een bloemenwinkel op de plek waar zijn overgrootvader de kwekerij opstartte. En in een ander Alphens winkelcentrum, Atlas in Kerk en Zanen, zit nog steeds een bloemenzaak, maar zonder bloedverwanten.

Over familiebedrijven gesproken: al vanaf dag één is tassenwinkel Van Os gevestigd in De Aarhof. Voor het bedrijf uit Rotterdam was dat het eerste filiaal buiten de Maasstad. Hein van Os (62), de huidige eigenaar, nam 31 jaar terug de zaak over van zijn ouders. 'In die tijd was De Aarhof best vooruitstrevend', herinnert hij zich. 'Een overdekt winkelcentrum was behoorlijk opzienbarend.'

Het filiaal in Alphen heeft aan al zijn verwachtingen voldaan. Wel is er in de loop der jaren het nodige veranderd, merkt Van Os op. 'Sinds de intrede van het internet is de hele wereld veranderd. Vroeger kwamen mensen massaal winkelen. Vandaag de dag lopen er veel minder mensen, maar die komen wel echt met de intentie om te kopen. Daar zouden meer detaillisten van doordrongen moeten raken.'

Hij vindt De Aarhof een winkelcentrum dat regionale allure heeft. 'Het is een compact gebouw, je kunt er in principe alles vinden. Alleen, de gezelligheid moet wel een beetje terugkomen. Het winkelcentrum wordt nu aangepast en opgefrist. Daar wachten we al jaren op, want het is een beetje ouderwets. Ik ben er absoluut zeker van dat het een heel groot succes gaat worden.'

'Wij blijven altijd in De Aarhof'

Van Os Tassen en Koffers is uitgegroeid tot een onderneming met 28 winkels, waaronder in Den Haag, Katwijk, Leiden, Leidschendam, Naaldwijk, Noordwijk en Zoetermeer. Eén ding staat voor Hein van Os als een paal boven water. 'Wij blijven altijd in De Aarhof', belooft hij plechtig. 'Dat is 400 procent zeker. Wij horen hier thuis.'

En hoewel het kwekerijbedrijf al ruim drie decennia weg is uit Alphen, reageert ook Hans Lemkes vol enthousiasme op de aangekondigde metamorfose van het winkelcentrum. 'Ik denk dat De Aarhof weer een belangrijke functie zal krijgen. Het zou zonde zijn als een dergelijk substantieel winkelbestand achteropraakt en voor een deel leeg komt te staan. Deze operatie is heel belangrijk voor het hart van Alphen.'

Lees ook: Blokker failliet, winkels blijven open: hoe kan dat?