Voorlezen vanuit de gevangenis: ‘Toch een klein steentje bijdragen als papa’

ALPHEN AAN DEN RIJN - Met in zijn handen 'De dikke meester Jaap' leest de 35-jarige Jay* een verhaaltje voor aan zijn kinderen. Omdat hij zelf in de Alphense gevangenis zit, gebeurt dat via een ingesproken filmpje. 'Zo kan ik toch nog een klein beetje mijn steentje bijdragen als papa', legt de gedetineerde even later uit.

'Dat was het dan weer, ik hoop dat jullie het leuk vonden. Tot de volgende keer, doei!' Met die woorden sluit Jay de opname af. Diezelfde dag nog wordt het voorleesfilmpje digitaal naar zijn gezin gestuurd.

Jays kinderen (tussen de 7 en 17 jaar) vinden het 'helemaal geweldig', vertelt hij. 'Ze kijken er elke maand naar uit en liggen meestal in een deuk.' Glimlachend: 'Hun moeder wordt er gek van, ze spelen het filmpje continu af.'

Onder leiding van pastor

Eén keer per maand spreken zo'n vijftien gedetineerden van de Penitentiaire Inrichting (PI) Alphen een verhaal in voor hun kroost. Onder leiding van de gevangenispastor is het voorleesproject in 2005 gestart. Inmiddels hebben meerdere gevangenissen in heel Nederland het overgenomen.

Achterliggende gedachte is dat vaders die vastzitten in contact blijven met hun kinderen. 'We richten ons vaak op de gedetineerde, maar we moeten ook aandacht hebben voor kinderen die hun vader thuis missen', vindt humanistisch geestelijk verzorger Merel.

'Sommigen vinden het heel spannend' - vrijwillige begeleider Maria

Mede daarom heeft de Alphense gevangenis een breed assortiment aan kinderboeken in de kast. Behalve voor allerlei uiteenlopende leeftijden, zitten er ook titels tussen met nagenoeg alleen maar plaatjes, aangezien er ook gedetineerden zijn die niet kunnen lezen.

Bovendien zijn er boeken in verschillende talen en met verhalen uit diverse culturen. 'Zodat kinderen er ook iets van zichzelf in kunnen herkennen', verklaart Merel, verwijzend naar populaire prentenboeken als Anansi de spin, Duizend-en-één paarse djellaba's en Prinses Arabella en prins Mimoen.

'Je bent wel een held'

Om te zorgen dat de opnames goed verlopen, krijgt de PI Alphen hulp van vrijwilligers zoals Maria. Zij is een gepensioneerd geestelijk verzorger, maar heeft het voorleesproject omarmd en komt in haar vrije tijd elke maand langs om gevangenen te begeleiden.

'Sommigen vinden het heel spannend', merkt ze. 'Dan zeg ik: je hebt genoeg moed om iets te doen waarvoor je hier terechtkomt, en dan krijg je opeens de zenuwen als je moet voorlezen aan je kind? Ik zeg: nou, je bent wel een held.'

'Ik heb regelmatig meegemaakt dat ze na het voorlezen echt vol schieten' - geestelijk verzorger Merel

Zo lukt het haar meestal wel om gedetineerden over te halen. 'Hier worden ze specifiek aangesproken op hun vader-zijn. Ze moeten hun kind gedag zeggen. Dan zie je ze soms helemaal zacht worden, terwijl ze op de afdeling heel erg macho zijn.'

Dat laatste beaamt geestelijk verzorger Merel volmondig. 'Ik heb heel regelmatig meegemaakt dat ze na het voorlezen echt vol schieten, omdat het ze zo raakt om een bericht voor hun kind op te nemen. Dan hoor je in een gesprekje daarna wat die kinderen voor ze betekenen.'

'Het draait om de kinderen'

Bijna twintig jaar loopt het voorleesproject in de Alphense bajes. Wat haar betreft, mag het zonder meer een succes worden genoemd. 'Zeker ook voor de kinderen die de filmpjes krijgen. Volgens mij is dat waar het uiteindelijk om draait.'

*De naam van Jay is gefingeerd.

Lees ook: Ontsnappingspoging met container mislukt in gevangenis Alphen aan den Rijn