Verbouwing van Theater Castellum nadert na anderhalf jaar voltooiing: ‘Alles is anders’
ALPHEN AAN DEN RIJN - De laatste loodjes wegen het zwaarst, zo luidt het aloude gezegde. Maar na ruim anderhalf jaar nadert de grootscheepse verbouwing van Theater Castellum toch echt z'n voltooiing. Begin volgende maand wordt het gebouw - als de coronaregels geen roet in het eten gooien - officieel heropend.
Al sinds mei vorig jaar is de Alphense schouwburg gesloten. Na de oplevering in 2005 was de tijd rijp geworden om het gebouw te renoveren. Achteraf bezien viel de verbouwing precies gedurende het uitbreken van de coronapandemie.
Geluk bij een ongeluk, want sindsdien is er binnen én buiten de theatermuren aan het Rijnplein een hoop gebeurd. 'Heb je even een uurtje?', reageert interim-directeur Marcel 't Sas lachend op het verzoek om een korte toelichting.
3,6 miljoen voor brandveiligheid
Hij werd in september aangesteld als opvolger van de vanwege ziekte opgestapte Sandra Bruinsma en haar tijdelijke opvolger Leo Pot. Een jaar eerder bleek dat het gebouw niet voldeed aan alle eisen op het gebied van brandveiligheid.
Uiteindelijke stelde de Alphense gemeenteraad, na stevige debatten, een bedrag van 3,6 miljoen euro beschikbaar om de constructie op orde te krijgen. Sowieso was de financiering van Castellum onderwerp van discussie, die ertoe leidde dat er volgend jaar een andere exploitant moet komen.
Leegloop op de werkvloer
Het komt erop neer dat de nieuw te vinden partij alles efficiënter moet aanpakken en dus minder geld nodig zal hebben. Keerzijde van die aanbestedingsprocedure is dat er afgelopen zomer enorme onzekerheid en zelfs een leegloop op de werkvloer ontstond.
'Mensen die jarenlang keihard hebben gewerkt om dit theater overeind te houden, waren heel erg teleurgesteld in het perspectief dat hen geboden werd', schetst 't Sas. 'Hun werk zou waarschijnlijk eindig zijn, dus hebben ze andere banen aangenomen. Er moest een heel nieuw team worden opgebouwd.'
'Weet waar je aan begint'
Dat laatste is onder zijn leiding binnen drie maanden gelukt. 't Sas heeft vaker met dit bijltje gehakt. Zo werkte hij als directeur van theaters De Hofnar (Valkenswaard) en De Maaspoort (Venlo). Hetzelfde deed hij op interim-basis bij Koningshof (Maassluis) en Twee Hondjes (Hellevoetsluis).
Als ervaren rot maakt hij zich dan ook geen zorgen over de zoektocht naar een exploitant voor Castellum. 'Het is een prachtig theater, waar het publiek straks weer enthousiast gebruik van zal maken. Maar weet waar je aan begint. Een culturele onderneming is altijd verliesgevend, dus er moet altijd geld bij.'
Bestaande ruimtes verbinden
Voor de renovatie is Castellum in zee gegaan met het Rotterdamse architectenbureau M2R van Martijn Sorée en Roger Teunisse. Hun belangrijkste opdracht: de bestaande ruimtes zo goed mogelijk met elkaar verbinden. 'Dat begint al bij binnenkomst', vertelt Sorée.
'De entree zat weliswaar in het hart van dit gebouw en aan het plein, alleen je liep je daar vast bij de garderobe, waardoor het een obstakel werd. Nu zitten er ingangen aan beide zijkanten. En door die knoop op te lossen, is alles anders geworden.'
Optredens in de foyer
Wat verder opvalt, is de toevoeging van speciale loopbruggen op de bovenverdiepingen. Mede daardoor moet het makkelijker worden voor Castellum om verschillende ruimtes te verhuren. Aan de theater- en bioscoopzalen is overigens vrijwel niets veranderd.
Sorée stelt dat het gebouw een 'gouden plek' heeft. 'Het is van de Alphenaren, er zit publieksgeld in, dus dat wil je graag delen. Daarbij is het gebouw nog functioneler geworden. Het is nu ook mogelijk om optredens te doen in de foyer, bij wijze van spreken. Dit is wel de max wat je uit het gebouw kunt halen.'
Titanic naar het Rijnplein
Hoe nu verder? Vooralsnog staat de heropening volgens Castellum-directeur 't Sas ('coronaproof') gepland op donderdag 9 januari. En als theaters half januari 's avonds weer open mogen, dan heeft comédienne Martine Sandifort vijf dagen later de eer om het spits af te bijten in de Alphense schouwburg.
Behalve bekende namen als Tineke Schouten, Stef Bos en Harrie Jekkers komt in 2022 ook de Titanic naar het Rijnplein. 'Echt een heel bijzondere musical', vindt 't Sas, die de voorstelling in Almere aanschouwde. Met een knipoog: 'Dat schip zal niet in de Rijn passen, maar het zal wel op het podium te zien zijn.'
Op volle capaciteit gebruiken
Maar het is dus nog wel even afwachten hoe de nabije toekomst eruitziet. 'Voor iedereen in de cultuur-, evenementen- en horecasector, maar ook in het onderwijs en de zorg, is het heel moeilijk om te zeggen, met de maatregelen die nu gelden. Wij gaan alle mogelijkheden die de regels toelaten benutten.'
'En hopelijk is er op een gegeven moment ook een situatie waarin we dit gebouw gewoon weer op volle capaciteit kunnen gebruiken', spreekt 't Sas zijn wens uit. Of, zoals architect Sorée het zegt: 'Het wordt weer tijd voor voorstellingen. Daar zitten we allemaal op te wachten.'
Lees ook: Maquette van Romeins castellum op Rijnplein: ‘We konden een hele goede reconstructie maken